Ook Nachtwacht op Canvas maakt zich zorgen om het klimaat

Onze economie moet anders gaan draaien om het klimaat te redden, zegt Brent Bleys, economist aan de Universiteit Gent. Nu sloven we ons uit om de economie jaar na jaar te laten groeien. Maar zo maken we de planeet kapot. Voor Bleys kan het anders: in een economie waar we onze spullen delen in plaats van te kopen en onze ecologische voetafdruk eerlijk verdelen, kunnen we het klimaat redden zonder te verarmen.

Hij gaat in debat met Peter De Keyzer, voormalig hoofdeconoom van de bank BNP. Die is ervan overtuigd dat het huidige groeimodel nog altijd werkt.

Manu Claeys, die de Oosterweelknoop in Antwerpen mee ontwarde, weet hoe je mensen op één lijn krijgt voor radicale veranderingen.

Moeten we de groei stoppen om de aarde te redden? Daarover debatteert Jan Leyers met zijn gasten in Nachtwacht op zaterdag 2 maart om 22.05 u. op Canvas.

We worden overspoeld door ideeën om het klimaat te redden. Niet meer vliegen, geen vlees meer eten, geen kinderen meer krijgen. Het ene idee is al radicaler dan het andere, en vaak spreken hun supporters mekaar nog tegen ook: “Eén vlucht naar New York is erger dan een heel jaar vlees eten”! Geen wonder dat veel mensen het spoor bijster zijn. Tijd voor een man met een plan. Hij heet Brent Bleys en is specialist in milieueconomie en duurzame ontwikkeling. Voor hem moeten we, zowel in ons eigen leven als in het geheel van de economie, de verslaving aan groei doorbreken. En daar hoeven we echt niet armer door te worden.

Om maar één voorbeeld te noemen: we moeten onze gebruiksproducten vervangen door duurzamer exemplaren die de aarde minder belasten en langer meegaan. Daardoor besparen we ook geld. Maar we mogen dat extra geld dan wél niet gaan gebruiken om weer andere producten te kopen, zoals we de afgelopen decennia steevast deden wanneer onze levensstandaard erop vooruit ging. Waarom zouden we het niet gebruiken om wat minder hard te werken?

Ook bedrijven moeten weg van een logica waarin ze ons steeds meer proberen te versjacheren, en er dus alle belang bij hebben dat hun spullen zo snel mogelijk verslijten. Een hypercommercieel concern als Philips bijvoorbeeld, is daar al mee bezig. Het wil geen leverancier van lampen meer zijn, maar van licht. Als het aan Philips ligt, betalen we binnenkort niet meer voor de lamp, maar voor het gebruik van de lamp. Waardoor Philips er alle voordeel bij heeft dat die zo lang mogelijk blijft branden? Win win.

Peter De Keyzer vindt Brent Bleys nodeloos pessimistisch. Hij was hoofdeconoom van de bank BNP en publiceerde onlangs een boek met de niet mis te verstane titel “Groei maakt gelukkig”. Volgens hem kunnen de huidige milieuproblemen opgelost worden door de vrije markt en nieuwe technologie. En hij ziet echt niet in waarom we onze jaarlijkse loonopslag zouden moeten opgeven. Het is net door te groeien dat we in het verleden problemen op een sociaal verantwoorde manier hebben opgelost: door groei wordt de koek groter, en kunnen we armeren ondersteunen zonder de rijkeren te pluimen.

Maar áls de radicale omwenteling die Brent Bleys voorstaat toch noodzakelijk is, dan zit hij met een probleem: hoe krijgen we burgers en politici zo ver om die omwenteling in de praktijk te brengen? Op die vraag heeft de derde gast van Jan Leyers een antwoord. Manu Claeys is één van de bezielers van Ringland, het antwoord van de Antwerpse burgers op de gehate Oosterweelverbinding. Hoe hebben ze in Antwerpen burgers en experten én overheid op één lijn gekregen met een plan waar wel iedereen enthousiast over is? En kunnen we die truuk ook toepassen om het klimaat te redden?

Nachtwacht met Jan Leyers, zaterdag 2 maart om 22u05, op Canvas.